Parafia Wysoka

WSTĘP

Miejscowość położona przy drodze nr 796 relacji Dąbrowa Górnicza-Zawiercie. Jej nazwa wywodzi się od miejsca położenia „wysoko na wzniesieniu. W stosunku do innych miejscowości na najwyższym wzniesieniu w okolicy.

Na terenie wsi odnaleziono ślady osadnictwa ludzkiego z epoki kamiennej, a także z epoki brązu i żelaza, należące do kultury tużyckiej. Początkowo Wysoka była wsią Królewską, a w 1386r. Władysław Jagiełło nadał ją Włodkowi Ogrodzienieckiemu. Odtąd wchodziła w skład dominium (własności) Ogrodzienieckiego aż do 1492r. A następnie poprzez sprzedaż weszła do dóbr pilickich, do których należała do 1521 roku. W 1521r. Powróciła do dominium ogrodzienieckiego i należała do niego aż do czasu jego upadku.

Początkowo Wysoka należała do parafii w Sławkowie, aż do 9 maja 1459 roku kiedy to Biskup Krakowski Tomasz Strzempiński erygował parafię w Chruszczobrodzie w skład której weszła Wysoka.

Pod względem administracyjnym Wysoka należała do Ziemi Krakowskiej a po powstaniu powiatów w 1492r. Weszła w skład powiatu Lelowskiego i województwa Krakowskiego, do którego należała do czasów rozbiorów.

W 1790r. w Wysokiej było 36 zabudowań w tym dwór, browar, karczma, 2 domy żydowskie oraz kaplica. W 1791r. Powstał we wsi klasyczny pałac szlachecki.

W latach 1884-1885 powstaje cementownia Wysoka – zatrudniono 430 osób. Z wydanego zarządzenia wynika iż właściciele majątku i fabryki Cementu byli przychylni chrześcijaństwu.

Przepis wydany w 1898 roku mówi 4 soboty i wigilia znaczących świąt katolickich takich jak 1 i 6 stycznia, 25 marca, 15 sierpnia, 8 września Wniebowstąpienie Pańskie i w Wielki Czwartek, godziny pracy były tak dostosowane aby pracownicy mogli uczestniczyć w nabożeństwach. Brak danych gdzie były odprawiane nabożeństwa i msze święte.

W 1920 roku na osiedlu fabrycznym wybudowano budynek który pełnił funkcję szkoły podstawowej oraz prowizorycznej kaplicy w której była prowadzona katecheza dla dzieci i młodzieży. Był to okres w którym panowały dobre stosunki pomiędzy Dyrekcją Cementowni a władzami kościelnymi, przykładem tego są znaczki (tabliczki) na drzewcu Sztandaru Związków Zawodowych Cementowni Wysoka tzw „Gwoździe do sztandaru” na których widnieją nazwiska księdza Adama Opalskiego, proboszcza z Łaz w latach 1922-1957 i księdza Romana Ramusa, proboszcza z Chruszczobrodu.

10 lutego 1925 roku został zawarty konkordat pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a Stolicą Apostolską. W jego następstwie 28 października tegoż roku ukazała się bulla (dokument papieski )Papieża Piusa X „Vixdum Poloniae Unitas” o nowym podziale administracyjnym Kościoła w Polsce. Powstała m.in. diecezja częstochowska w skład której weszła parafia Chruszczobród i przynależna Wysoka.

Na początku XX wieku parafia w Chruszczobrodzie należała do Dekanatu Zawierciańskiego, gminy Rokitno Szlacheckie, diecezji Częstochowskiej, województwa Kieleckiego i Starostwa Będzińskiego. W parafii ( jak wynika z kwestionariusza o stanie diecezji w 1925r. ) zanotowano 5101 katolików, 8 prawosławnych, 3 ewangelistów, 59 izraelitów.

W skład Wspólnoty wchodziło 11 wsi:

Chruszczobród 1547 osób

Wysoka – Fabryka 892 osób

Wysoka – Wieś 798 osób

Tucznawa 164 osób

Sikorka 155 osób

Bugaj 154 osób

Gródki 97 osób

Gzichów 46 osób

Kiedy 25 marca 1992 roku Papież Jan Paweł II bullą „Totus Tuas Poloniae Populas” utworzył 13 nowych diecezji w Polsce, a wśród nich diecezję Sosnowiecką, Chruszczobród i Wysoka jako odrębna Parafia znalazły się w jej granicach i tak jest do chwili obecnej.

Nim powstała parafia w Wysokiej nabożeństwa odbywały się w dawnym budynku kina które funkcjonowało przed II wojną światową, a na potrzeby kaplicy zostało w niewielkim stopniu przebudowane.

Msze święte były odprawiane raz w tygodniu ( zazwyczaj była to niedziela ) przez księży z Chruszczobrodu do której o parafii należała Wysoka. Przez wiele lat nabożeństwa w Wysokiej odprawiał ks. Marian Sztuka. Przybył on na parafie Chruszczobród jako proboszcz 13 grudnia 1950r. W tym czasie w kaplicy zainstalowano organy na których grał organista z Chruszczobrodu p. Marian Rakowski. Po śmierci Mariana Sztuki od 1963r. duszpasterzem w Wysokiej był ks. Józef Juda. Z powodu bardzo trudnych warunków lokalnych ks. Juda mieszkał w kaplicy w bardzo prymitywnych warunkach. Ks. Józef Juda zmarł.

POWSTANIE PARAFII WYSOKA

Przełom lat 70' i 80' XX wieku był okresem tworzenia wielu nowych parafii w Polsce, na skutek czego od Chruszczobrodzkiej wspólnoty odłączyło się wiele miejscowości, w tym i Wysoka. I tak 20 czerwca 1978roku ( dekret ) erygowano Parafię w Wysokiej pod wezwaniem Najświętrzego Serca Pana Jezusa, w skład granic której weszły miejscowości Wysoka, Wiesiółka oraz Gzichów. Pierwszym proboszczem Parafii Wysoka został ks. Tadeusz Strzelczyk.

Z powodu bardzo trudnych warunków mieszkaniowych ks. T. Strzelczyk mieszkał w prywatnym budynku wyremontowanym przez mieszkańców. W czasie jego pobytu na parafii w kościele wymieniono okna, wykonano nową posadzkę ( uprzednio była podłoga, klepisko ). Loża na której znajdowały się kiedyś projektory ( bo było to kino ), wyremontowano i zainstalowano nowo zakupione organy. 4 Maja 1980r. Parafię Wysoka nawiedziła kopia Cudownego Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej.

Wierni z wielkim entuzjazmem i wzruszeniem witali „ Czarną Madonnę”, wzruszenie potęgował fakt że tak młodą parafię spotkał tak wielki zaszczyt. Procesja z wizerunkiem Częstochowskiej Pani szła udekorowanymi ulicami do Kościoła Parafialnego. Obraz Maryi niesiony był przez: młodzież, matki i ojców, organizacje społeczne w asyście straży pożarnej oraz duszpasterzy z sąsiednich parafii.

Następcą księdza Tadeusza Strzelczyka został ks. Stanisław Wojtuszkiewicz.

Po objęciu parafii z powodu trudnych warunków mieszkaniowych ks. Stanisław postanowił przebudować budynek który bezpośrednio przylegał do Kościoła i zaadoptował go na potrzeby plebanii. W budynku tym wcześniej mieściła się tzw ochronka dla dzieci a potem klub sportowy. Przez krótki czas był tam też dom przedpogrzebowy. Po lewej stronie przed wejściem do Kościoła postawiono z kamienia Grotę Matki Bożej. Kolejnym etapem pracy ks. S. Wojtuszkiewicza była budowa kaplicy przedpogrzebowej. Pracę ukończono i została poświęcona. Potrzeba wspólnoty do dalszych prac w parafii owocuje kolejnymi osiągnięciami tj. montaż boazerii w Kościele, malowanie ścian wykonane przez p. Ferdynanda Supernaka. Z inicjatywy ks. Wojtuszkiewicza Parafia obiera na swoją patronkę Matkę Bożą Wspomożycielkę Wiernych. Obraz z wizerunkiem Patronki Parafii zostaje zamontowany na ołtarzu głównym.

Ksiądz Stanisław rozpoczyna starania o zgodę na budowę cmentarza parafialnego w Wysokiej.

POWSTANIE I BUDOWA CMENTARZA

Funkcję proboszcza obejmuje ks. Czesław Mielczarek.

Wzbogaca kościół o nowe wygodniejsze i bardziej estetyczne ławki (dotychczas były krzesła ze składanymi wahadłowo siedzeniami po byłym kinie). Natychmiastowego remontu wymagają ściany nośne i dach Kościoła. Charakterystyczną cechą tej części budynku jest dach w formie łukowatego sklepienia które w przypadku utraty stabilności powoduje ogromny nacisk na ściany zewnętrzne.

Naprawa takiej budówki wymaga wykonania specjalnej konstrukcji usztywniająco - wzmacniającej. Za pośrednictwem i zgodą dyrekcji Cementownia Wysoka, udaje się wykonać i zamontować taką konstrukcję, która wzmocniła, usztywniła i uchroniła przed zawaleniem nasz Kościół.

Dzięki uprzejmości władz Cementowni Wysoka udaje się również pokryć dach papą termozgrzewalną. Kolejnym etapem rozwoju naszej parafii jest budowa kamiennej groty z figurką Matki Bożej w Wiesiółce która powstała obok remizy Straży Pożarnej przy jej znacznym udziale. Głównym sponsorem i wykonawcą był p. Łętowski.

Nastepcą księdza Czesława Mielczarka zostaje ksiądz Ryszard Pietrzak.

HISTORIA KRZYŻA

W 1905 roku był w Wysokiej wielki pożar. Spaliło się wtedy kilkanaście budynków mieszkalnych i stodół. Po pożarze w środku wsi w 1906r. Ustawiono krzyż, który wykonali fachowo pracownicy Cementowni „ Wysoka”. Oni zrobili też istniejące dotąd ogrodzenie wokół krzyża. Obok krzyża powiesili na wysokiej szynie dzwonek alarmowy, wzywający ludzi w czasie pożaru. Tam też znajdowała się stróżówka, gdzie dwaj gospodarze czuwali nad bezpieczeństwem wsi.

Krzyż był miejscem centralnym Wysokiej. Tu w maju śpiewano pieśni maryjne, odmawiano modlitwy a przed Świętami Wielkanocnymi święcono pokarmy. Od 2006 roku jest miejscem modlitw za Ojca św. Jana Pawła II. Dnia 2 kwietnia wieczorem zapalane są znicze i przychodzą ludzie pomodlić się oraz śpiewać nabożne pieśni. W Wielkim Poście odbywa się Droga Krzyżowa z Kościoła pod krzyż na wsi. Ludzie niosą wtedy w procesji brzozowy krzyż oraz znicze. Często mieszkańcy zapalają znicze pod krzyżem, szczególnie gdy dotyka ich nieszczęście lub choroba.

100 ROCZNICA KRZYŻA

Dnia 14 września 2006 roku mieszkańcy naszej parafii i zaproszeni goście przeszli w uroczystej procesji z Kościoła Parafialnego pod krzyż z 1906 roku. Przygrywała orkiestra z Chruszczobrodu, maszerowali strażacy z Wiesiółki ze swym sztandarem, niesiono drewniany krzyż. Przy pięknie przystrojonym kwiatami i odmalowanym krzyżu, na przygotowanym ołtarzu ks. Ryszard Pietrzak odprawił mszę św. Na uroczystościach byli obecni przedstawiciele Miasta i Gminy Łazy z nowym Burmistrzem – Maciejem Kaczyńskim na czele, który ofiarował drewnianą kapliczkę z Panem Jezusem frasobliwym. 14 września 2007 roku w 101 rocznicę ustawienia krzyża też odprawiono przy nim mszę św. po uroczystej procesji z Kościoła.